Mielec traci drzewa
Przez bardzo wiele lat obserwowaliśmy stopniowe zanikanie miejskiej zieleni. Według danych GUS, w ciągu piętnastu lat od 2004 do 2020 roku, na terenie miasta ubyło netto prawie 7000 drzew. Ten stan rzeczy zaczął poprawiać się po roku 2020, jednakże na terenie miasta wciąż drzew wycina się więcej, niż sadzi.
Drzewa – problem dla miast?
Zmniejszająca się liczba drzew w Mielcu stanowi poważny problem ekologiczny, który ma dalekosiężne konsekwencje dla środowiska lokalnego oraz dla dobrostanu jego mieszkańców. Drzewa odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego mikroklimatu, redukują zanieczyszczenie powietrza, dostarczają cennego tlenu, a także stanowią schronienie dla wielu gatunków zwierząt. Ich obecność w przestrzeni miejskiej przyczynia się do poprawy jakości życia, wpływając pozytywnie na samopoczucie psychiczne i fizyczne ludzi.
Niestety, w Mielcu obserwowaliśmy niepokojącą tendencję do nadmiernej wycinki drzew, która jest motywowana różnorodnymi czynnikami, często związanymi z rozwojem infrastruktury miejskiej lub chęcią pozyskania dodatkowej przestrzeni pod nowe inwestycje. Takie działania, choć czasem uzasadnione potrzebami miasta, są realizowane bez należytej refleksji nad ich długoterminowymi skutkami dla ekosystemu i mieszkańców. Drzewa, które powinny być postrzegane jako nieoceniony kapitał naturalny, są często traktowane jako przeszkoda do usunięcia lub źródło surowca. Procesy decyzyjne dotyczące wycinki są zbyt często oparte na uproszczonych procedurach administracyjnych, nie uwzględniających szerszego kontekstu ekologicznego i społecznego.
Ubytek drzew od 2004 do 2020
Małe drzewka nie zastępują starych drzew
Jedną z przyczyn istotnego spadku ilości drzew w naszym mieście jest fakt, iż wiele drzew posadzonych zgodnie z nakazem urzędowym w formie nasadzeń zastępczych nie przeżyje. Większość z posadzonych drzewek nie dożyje nawet kilku lat. Oznacza to, że wymagane prawem nasadzenia nie zrekompensują środowisku miejskiemu strat, spowodowanych usunięciem dojrzałych, kilkudziesięcioletnich drzew. Młode drzewa, posadzone w miejsce wyciętych, z oczywistych przyczyn nie zapewnią „usług ekosystemowych” na poziomie porównywalnym z usuniętymi dojrzałymi drzewami. Badacze zwracają uwagę na to, że to duże, okazałe i stare drzewa są najskuteczniejsze, a ich efekt jest wymierny. Przykładowo, 100-letni buk „wytwarza” w ciągu godziny 1200 litrów tlenu. Taką samą ilość tlenu jest w stanie wytworzyć dopiero nasadzenie ok. 2700 młodych drzewek. Według prawa nasadzone jako zastępstwo drzewka muszą przeżyć tylko 3 lata od posadzenia. Później przepisy nakazują organom sprawdzenie, czy drzewka żyją. Dla przykładu, połowa drzew posadzonych w parku przy Kazimierza Wielkiego w 2020 roku jako kompensacja wycinki, już rok później usycha lub uschła.
Rozwiązania
Rozwiązanie problemu wymaga podejścia wielowymiarowego, w którym kluczową rolę powinny odgrywać edukacja, planowanie przestrzenne oraz zaangażowanie społeczności lokalnej
Edukacja ekologiczna: Podnoszenie świadomości mieszkańców i decydentów o znaczeniu drzew dla zdrowia i dobrego samopoczucia społeczności, a także o korzyściach płynących z zielonej infrastruktury.
Strategiczne planowanie: Opracowanie długoterminowych planów zagospodarowania przestrzennego, które będą uwzględniać ochronę istniejących zasobów naturalnych oraz zwiększenie powierzchni zieleni miejskiej przez sadzenie nowych drzew
Zaangażowanie społeczności: Tworzenie platform do dialogu między mieszkańcami, władzami lokalnymi i przedsiębiorstwami, aby zapewnić, że decyzje dotyczące przestrzeni miejskiej są podejmowane w sposób transparentny i z uwzględnieniem opinii społeczności
Rozwiązania prawne – standardy ochrony drzew: Wprowadzenie bardziej restrykcyjnych regulacji dotyczących wycinki drzew, w tym wymóg uzyskania odpowiednich pozwoleń, które będą wydawane tylko wtedy, gdy nie ma innej alternatywy, oraz zapewnienie rekompensaty w postaci nasadzeń nowych drzew o odpowiedniej wielkości i cechach.
Inicjatywy zazieleniania: Organizowanie lokalnych akcji sadzenia drzew i tworzenie „zielonych korytarzy” w celu poprawy bioróżnorodności i estetyki miasta.
Poprzez zastosowanie tych strategii, Mielec może skutecznie zarządzać swoimi zasobami naturalnymi, przeciwdziałając negatywnym trendom i promując rozwój zrównoważonej przestrzeni miejskiej, która będzie sprzyjać zdrowiu i dobrostanowi jego mieszkańców
